İLİŞKİLERDE ÇATIŞMALAR 

Gündüz’le Gece dıştan bakıldığında düşman gibi görünürler;  

oysa ikisi de bir tek amaca yönelmiştir; 

Ortak işlerini yüceltmek için sevgiyle bağlıdırlar birbirlerine. 

Rumi 

Kulağa hiç hoş gelmese de ilişkilerde çatışma kaçınılmazdır. Üstelik çatışma aile içinde, işyerlerinde, sosyal çevrede, duygusal birlikteliklerde çok da sık yaşanır. Nasıl olmasın ki? Her şeyden önce birlikte olan insanların istekleri, düşünceleri ve hatta kişilik yapıları birbirinden farklıdır. Birbirinden farklı iki insan ya da insanlar bir aradayken çatışma aslında çok da normaldir. Önemli olan anlaşmazlıkları, çatışmaları çözüme kavuşturabilmektir. Çatışmalarda çözüm üretmek ise aynı zamanda ilişkiyi, bağları güçlendirmek demektir. Rumi’nin de ifade ettiği gibi, geceyle gündüz de birbirinden son derece farklıdır ama ortak bir noktada buluşurlar. Bu nedenle gece ve gündüz kadar birbirinden farklı iki insanın bulunduğu yerde çatışmayı kanıksamak yerine, ‘yapıcı çatışma’ olarak ele almak uzlaşma sağlamanın ilk adımıdır. Yapıcı çatışmalar ilişkilerin sağlıklı yürütülmesi açısından da önemlidir. Biz de bu yazıda, duygusal ilişkilerdeki çatışmaları ve anlaşmazlıkları yapıcı bir yaklaşımla olumlu hale getirebilmeyi ele aldık.   

Çatışmayı Tanımlamak 

Özellikle duygusal ilişkilerde geçmiş yaşantıların da etkisi önemlidir. Bir ilişkide her iki taraf önceki ilişkilerine de dayanarak, karşı tarafın ihtiyaç, istek ve beklentilerine nasıl yaklaşması gerektiğine dair beklenti içindedir. Kısacası bir ilişki yerleşik alışkanlık ve edimlerle birlikte oluşmaktadır. Şu halde birlikte olduğunuz insan, beklenti ve isteklerinizi görmezden geldiğinde ya da tehdit oluşturduğunda, çatışma doğuyor demektir. Taraflardan biri ya da ikisi de öfkeye yatkın ise o zaman durum daha da zorlaşır. Üstelik bu durum en sevgi dolu ilişkiler için bile geçerlidir.  

Çatışmadan Kaçınmak 

İlişki içinde sık sık anlaşmazlığa düşmek ya da sık olmasa da şiddetli bir anlaşmazlığa düşmek son derece yıpratıcıdır. Kimse bunun aksini dile getiremez. Ancak asıl sıkıntı, çatışma yokmuş gibi davranmaktır. Görmezden gelmek, deyim yerindeyse deve kuşu gibi kafayı kuma gömmek, yararsızdır. Üstelik çatışmadan kaçınmanın kendi içinde açtığı yaralar vardır. Kendini ihmal etmek, gerçek duygularını gizlemek, çatışmadan kaçınmanın önlenemez sonuçlarıdır.  

Çatışmadan Kaçınmak Yerine Ne Yapılabilir? 

Çatışmayı görmezden gelmek, çatışmadan kaçınmak yerine yapılabilecek şeyler vardır. Öncelikle durumu anlayabilecek biriyle konuşmak gerekir. Konuşmak, rahatlamak adına yapılabilecek ilk şeydir. Tarafların hem kendilerine hem de karşılarındakine dürüst olması bir ilişki için vazgeçilmezdir. Çatışma nedeniyle saklanan duygu ve düşünceleri uygun bir şeklide dile getirmek gerekir. Böylece hem hayal kırıklığının hem de duyguları bastırmanın önüne geçilir.  

Buzdağının Altında Kalanlar 

Çoğu zaman çatışmalar göründüğünden farklı şeyler nedeniyle olabilir. Bazen ortada hiçbir şey yokken de çatışma çıkabilir. İncir çekirdeğini doldurmayacak sebepler gerçekten geçerli midir? Böyle bir durumda yapılması gereken şey, çatışmanın derinine inmektir. Üstelik bu durum ilişkiyi geliştirmek, ilerletmek için de yararlıdır. Ancak bunun da doğru bir zamanı olmalıdır. İnsanlar genel olarak öfkelendiğinde zarar verici, yıkıcı şeyler söyleyebilir. Yani çatışma kızgınlığıyla mantıksız ya da tepkisel davranışlar sergilenir. Bu nedenle öncelik sakin olmaya yönelmeli. Sonrasında yüzeysel sorgulamalar yerine, ilişkideki temel sorunlara odaklanmak gerekir.  

Çatışmayı Yönetmeye Yardımcı Olacak İpuçları 

Araştırmalar çatışma anında tarafların takındığı hal ve durumların etkisine dikkat çekiyor. Dolayısıyla tartışmanın nedeni kadar, tartışmaya yaklaşım şekli de önem kazanıyor. Bu başlığın altında çatışmayı yönetmek üzerine bazı ipuçlarını bir araya getirdik: 

• Tarafların çatışma hakkında önceden bazı kararlar alması önemli. Örneğin tartışmanın şiddeti arttığında farkında olmak ve sonlandırmayı kabul etmek gibi. Bu aynı zamanda çatışmayı olumlu bir alana da taşıyacaktır.  

• Çatışmadan önce planlanan bir şey varsa, değişikliğe gitmeden devam edilebilir. Böylelikle dikkat farklı bir yöne çekilmiş olur. 

• Çatışmalardan birlikte kazanarak çıkmak ilişkileri güçlendirir. Bu nedenle çözüm o an olmuyorsa bile, daha uygun bir zamana ertelenebilir. 

• Eskilerin hep söylediği bir şey vardır; yatağa küs gitmeyin, derler. Uzmanlar da yatak odasında kavga etmenin kişilerin uyku sorunu yaşamasına, dolayısıyla daha uzun süre stresli ve öfkeli kalmasına dikkat çekiyor. Bu nedenle tartışmayı uyku saatleri ve yatak odası dışında yapmaya dikkat etmek gerekiyor. 

• Tartışma sırasında her iki taraf da inat edebilir. Bu durumun önüne geçmek için yine önceden belirlenmiş bir hatırlatıcı yardımcı olacaktır. Örneğin, iyi bir anıyı hatırlatan bir simge ya da işaret olabilir. Kavga anında bunu dile getirmek ne kadar ileri gidildiğine dair bir uyarıcı olacaktır. 

İlişkiler İçin Çatışma Ne Kadar Sağlıklıdır? 

İnanması zor gelebilir, ancak çatışma ilişkileri sağlıklı kılabilir. Öncelikle çatışmanın neden ve nasıl fayda sağlayacağı üzerine düşünmek gerekir. Üstelik yapılan araştırmalar da çalışmaların doğru yönlendirildiği takdirde iyi şeylere yol açabileceğini doğruluyor. Eğer çatışmanın her iki tarafı da hazırsa, bu bir değişim sağlayıcısı olabilir. Yani çiftlerden ikisinin ya da birinin bir değişime ihtiyacı olduğuna işaret etmektedir. Bunun yanı sıra çatışmalar ilişkilerdeki sorunlar üzerinde çalışmaya imkân verir. Böylelikle ilişki daha ileriye taşınabilir. İlişkilerdeki çatışma, aslında aralarında bağ bulunan insanlar için geçerlidir. Birbirine bağlı iki kişi ancak ortak bir noktada uzlaşamadıklarında çatışırlar. Gerçek hayattaki ilişkilerinize baktığınızda da bu böyledir. Örneğin, aynı anda farklı istekleri gerçekleştirmeye çalışmak gibi.  

Çatışmada Krizi Fırsata Çevirmek 

İlişkilerde karşılıklı güven duymak kadar anlaşılmak da önemlidir. Anlaşılma yoksunluğu çeken çiftler çatışmaya da o kadar açık olur. Oysa yazının en başında belirttiğimiz gibi, çatışma doğru yönlendirildiği takdirde, ilişkiyi daha doğru bir noktaya taşımak için bir fırsattır. Sorunların üstesinden yapıcı bir şekilde gelmenin yolu ise, karşınızdakini anlamaya çalışmak ve bunu ona hissettirmektir. Bu da tarafların bakış açısını kendisinden, karşısındakinin bakış açısına çevirmekten geçer. Küçük ya da büyük, kaynağı ne olursa olsun anlayış için çaba sarf etmek, sorunları çözebilmenin en önemli adımıdır.  

Çatışmada Anlayış Geliştirmek 

Taraflardan en az birinin anlaşıldığını hissetmesi, güven ortamı sağladığı gibi önemsendiğini de düşündürür. Böylece yapıcı bir çatışmanın da ilk adımı atılır. Bunun için neler yapılabilir, aşağıda bunlara yer verdik: 

• Birlikte olunan partnerin bir rakip değil, aynı takımın oyuncusu olduğunu düşünün. Ya da daha duygusal bir ifadeyle, karşınızdaki sevdiğiniz insan, onu kalbinizde taşıyorsunuz. Böylece körü körüne inatlaşmak, sürtüşmek yerine, orta yol bulmak üzerine ilerlersiniz.  

• Yukarıda da belirtmiştik; ‘bakış açısını yöneltmek’. Birlikte olduğunuz insanın neden böyle düşündüğünü anlamaya çalışın, onun bakış açısından bakmayı deneyin. 

• Karşınızdakini şiddetle eleştirmekten, küçümsemekten, kendinizin ya da onun etrafına duvar örmekten kaçının.  

• Hedefiniz orta yolu bulmak olsun. Kızgınlıkla hedefinizden uzaklaştığınızı fark ettiğinizde, sakin olmayı hatırlayın.  

• Dışarıdan söylemesi kolay, diyebilirsiniz. Haklısınız. Bu öneriler her iki taraf için de geçerli olduğunda uygulanabilir. Bu nedenle normal zamanlarda çatışma durumları üzerine kurallar belirlemek eşler için kolaylaştırıcı olur. 

Çatışma İlişkilere Nasıl Yarar Sağlar? 

İlişki uzmanları sağlıklı bir çatışmanın çiftler için daha az stres ve daha fazla huzur sağladığına hemfikir. Ancak böylelikle, çatışma bir yarar unsuruna dönüşebilir. İlişkide karşılıklı işbirliği içinde olmak için normal zamanlarınızda çatışmalarınız üzerine konuşun. Önlem almak uzlaşmayı getirir. Bu nedenle karşılıklı dinlemeye ve empati kurmaya hazırlıklı olun. Unutmayın, öfke öfkeyi, nezaket ise nezaketi doğurur.